Wystawa SPACE/S

Black Hole, czyli Czarna Dziura,  to oparta na danych rzeźba świetlna i dźwiękowa inspirowana teorią i geometrią czarnych dziur oraz filozoficznym aspektem ogólnej teorii względności Einsteina. Zakrzywienie przestrzeni i czasu znajduje odzwierciedlenie w formie rzeźby. Przerażające granice horyzontu zdarzeń, punkt bez powrotu i nieznośne zamknięcie osobliwości zaznaczone są na rzeźbie za pomocą nieuchwytnego medium, jakim jest światło. Dane pochodzące z odległych kosmicznych fal grawitacyjnych (z eksperymentu LIGO) zostały przekształcone w dźwięk i światło, pozwalając nam poczuć obecność czarnej dziury.

Pięćdziesiąt lat po tym, jak człowiek po raz pierwszy wylądował na Księżycu, Laurie Anderson zabiera nas wszystkich na MIF19 z To the Moon. Dzieło opracowane we współpracy z tajwańskim artystą Hsin-Chien Huangiem jest onirycznym doświadczeniem VR, które zabiera nas w naszą własną eksplorację Księżyca. To nie pierwsza wirtualna podróż Laurie Anderson w kosmos. Oprócz pięciu najlepszych singli (O Superman) i nagród Grammy (dla Landfall) jej niezwykła, wymykająca się gatunkom kariera artystki i muzyka sprawiła, że spędziła dwa lata jako pierwsza w historii artystka-rezydentka w NASA, co zainspirowało uznany spektakl performance zatytułowany The End of the Moon.
To the Moon przenosi nas bliżej powierzchni Księżyca niż Anderson kiedykolwiek wcześniej – a podróż jest tak samo ważna jak jej cel.

„Księżyc prowadzi bardzo inspirującą egzystencję przypominającą sen. Pragnę pozwolić ludziom latać”  – zwierza się artystka.

Czas trwania: 15′
Język: angielski

„Planeta Mars jest, po Ziemi i Księżycu, trzecim najbardziej znanym, najczęściej badanym i najdokładniej mapowanym światem przez ludzkość”. 

Orbis Tertius to instalacja poświęcona kartografii planety Mars i czasochłonnemu przesyłowi danych z powierzchni Marsa. Maszyna rysuje dziesiątki tysięcy linii na dużych arkuszach papieru, odsłaniając każdy najmniejszy szczegół rozległych krajobrazów: klifów, skał i głazów, tworzących kratery i ogromne pasma górskie. Proces przesyłu danych jest długi – krajobrazy oparte na rzeczywistych danych topograficznych zarejestrowanych przez NASA na orbicie marsjańskiej pojawiają się po godzinach, a nawet kilku dniach. Wszystkie szczegóły prezentowane na wielu ekranach w czasie rzeczywistym składają się na wierny obraz prawdziwej powierzchni Marsa. 

To oszałamiające doświadczenie jest podróżą przez jedną z najbardziej tajemniczych praktyk duchowych na planecie. Ayahuasca – winorośl duszy pozwalająca znaleźć swoją wewnętrzną przestrzeń, doświadczyć magii i uzdrawiającej mocy tej rośliny.

Dzięki wykorzystaniu wirtualnej rzeczywistości doświadczenie to ma pozostać wierne oryginalnej tradycji Shipibo polegającej na spożywaniu Ayahuasca w ramach rytuału transformacyjnego i medytacyjnego. W psychodeliczną podróż prowadzi rdzenny szaman z Ameryki Południowej, a czujniki ruchu w zestawie słuchawkowym pozwolą systemowi śledzić ruch i postawę użytkownika oraz odpowiednio reagować. Wizje się nasilają lub ustępują, dzięki czemu film nie jest zbyt intensywny ani zbyt mało stymulujący.

Czas trwania: 18′
Język: angielski

Światy VR mogą być jak halucynacje. Są jak kolejne rzeczywistości przedostające się do naszego „rzeczywistego” świata. Artystka, jedna z pionierek sztuki cyfrowej, zadaje w tej pracy prowokacyjne pytania dotyczące wirtualnej rzeczywistości i jej wpływu na naszą percepcję i zmysły. Jaka jest rola ciała w VR? Co się dzieje z nami, kiedy jesteśmy w wirtualnych światach? Czy rzeczywiście możemy znaleźć spokój i przyjemność w tym sztucznym środowisku?

W przestrzeni Inside pojawia się tajemniczy byt, który wkracza w naszą przestrzeń. Następnie przenosi nas do mózgu. Eksplorując tę pierwotną jaskinię umysłu, odkrywamy głęboko zakorzenione obrazy i dźwięki. Kontynuujemy naszą podróż przez nerw wzrokowy. Następnie docieramy do czegoś, co wydaje się być kojącym naturalnym krajobrazem.
Model mózgu powstał na bazie skanów mózgu MRI pozyskanych z jednego z laboratoriów neurologicznych.

Czas trwania: 6′
Język: angielski

Odyssey 1.4.9 to zapierający dech w piersiach film VR, eksploracja wizualnego jądra filmu 2001: Odyseja kosmiczna – arcydzieła Stanleya Kubricka, ekranizacji znakomitej powieści sci-fi Arthura C. Clarke’a. To osobisty hołd twórcy dla mistrza. Film ten stanowi zmysłowe zanurzenie się w sercu filmu Kubricka, inscenizację słynnego mrocznego monolitu poprzez przekształcenie go w niezwykły obiekt z przesuwanymi obrazami. Przywołując fabułę z pamięci odbiorcy, wyraźnie krystalizuje się jasne przesłanie tematu filmu dotykającego absolutu inteligencji.

Czas trwania: 8′

Spheres: Songs of Spacetime to wielokrotnie nagradzane interaktywne doświadczenie w wirtualnej rzeczywistości wyreżyserowane przez Elizę McNitt, we współpracy z producentem Darren Aronofsky. Narrację prowadzi Patti Smith, Jessica Chastain i Milly Brown. Spheres:Songs of Spacetime to immersyjne widowisko, które łączy sztukę z nauką. To podróż w trzech rozdziałach, w którą wyruszamy w poszukiwaniu tajemnych pieśni kosmosu. To niebiańskie doświadczenie, w którym stajemy się kosmosem, dzięki interaktywnej podróży międzygalaktycznej, która zdaje się jedyną możliwością, aby naprawdę doświadczyć podróży w czasie lub wejścia do czarnej dziury. Wyrusz w poszukiwaniu miejsc, w których nie obowiązują już prawa przestrzeni i czasu, miejsc, które nauczyliśmy się widzieć i słyszeć od czasu rewolucyjnego odkrycia fal grawitacyjnych.

Reżyseria: Eliza McNitt
Narracja (j. ang.): Milly Brown, Jessica Chastain, Patti Smith
Produkcja: Darren Aronofsky, Ari Handel, Arnaud Colinart

Czas trwania: 30′
Narracja w języku angielskim lub francuskim.

Moonaris to pięciokanałowa instalacja audiowizualna, która nawiązuje do kopernikańskiej idei obserwacji nieba, eksploracji kosmosu i odkrywania nieznanego. Sugeruje także – idąc za wizją pisarza science fiction Stanisława Lema – wyobrazić sobie to, co z pozoru niewyobrażalne, np. przyszły rozwój powierzchni Księżyca, który może stać się rzeczywistością już za naszego życia.
Twórcy inspirowali się najnowszymi odkryciami naukowców badających srebrny glob. Próbki skał pobrane po raz pierwszy z największej równiny bazaltowej na powierzchni Księżyca, znanej jako Oceanus Procellarum, dowodzą, że na powierzchni Księżyca miały miejsce niedawne geologicznie aktywne erupcje wulkanów. Odkrycia te zasadniczo zmieniają nasze rozumienie naturalnego satelity Ziemi. Być może Księżyc nie jest tak pozbawiony życia, jak wcześniej sądzono.
Tworząc instalację artyści oparli się na badaniach naukowych i bazach danych udostępnionych przez NASA. Cyfrowa symulacja powierzchni Księżyca została zaprojektowana z wykorzystaniem silnika gry Unity 3D.

Po wystawach w Atenach, Paryżu i Rzymie instalacja Moonaris pokazana będzie po raz pierwszy w Polsce.

Koncepcja i realizacja: Elwira Wojtunik, Popesz Csaba Láng [Elektro Moon Vision]
Muzyka: Pandelis Diamantides
Produkcja: Fundacja Photon 2023

Partnerem projektu jest IAM i Culture.pl. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Vortices to jedna z efemerycznych instalacji świetlnych z serii rzeźb świetlnych Magnetosphere zawierająca obiekty światła kinetycznego. Każdy wir ma swój własny geometryczny kształt i kolor. Pulsują, obracają się i oscylują poprzez swoją wewnętrzną mechanikę, tworząc własny dźwięk. Praca podejmuje temat elektryczności i wewnętrznego, pulsującego ruchu jądra Ziemi, wytwarzającego ochronne pole magnetyczne, które chroni nas przed śmiercionośnymi promieniami z kosmosu.

Fallin’ Sky to cyfrowa praca w rozszerzonej rzeczywistości, oparta o grafikę generatywną, zwracająca uwagę na temat problemu śmieci w kosmosie. Projekt został zaprojektowany przy wsparciu naukowym dwóch badaczy: Alice Lucchetti i Maurizio Pajola z Narodowego Instytutu Astrofizyki w Rzymie.

Planetę Ziemię otaczają śmieci. Porzucone satelity, pozostałości sond kosmicznych i szczątki po poprzednich startach kosmicznych krążą na orbicie. Obecnie w przestrzeni kosmicznej wokół naszej planety znajduje się około 34 000 kawałków śmieci o wielkości powyżej 10 cm, 900 000 o średnicy od 1 do 10 cm, 128 000 000 od 1 mm do 1 cm. To, co zdaje się być spadającymi gwiazdami, to w większości szczątki, które spalają się w kontakcie z ziemską atmosferą. Większość stanęła w płomieniach, ale wiele z nich pozostaje prawie nienaruszonych i spada na ziemię, zagrażając życiu ludzi. Średnio jeden kawałek gruzu codziennie ponownie przedostaje się do atmosfery ziemskiej. Niekontrolowane zderzenia satelitów powodują reakcję łańcuchową, powodując kolejne śmieci, co prowadzi do jeszcze większej liczby kolizji. Uniemożliwia to przyszłym pokoleniom dostęp do przestrzeni kosmicznej, wystrzeliwanie satelitów i eksplorację kosmosu.

Jaskinia jest interaktywną adaptacją Platońskiej metafory, zachowuje wymowę pierwowzoru, ale osadza go w nowym kontekście. Istotą obrazu jaskini jest zaburzenie oczywistości − to, co znane i powszechnie respektowane, okazuje się fałszem. Chociaż Platon umieszcza opowieść o jaskini w kontekście własnej ontologii, sama metafora ma charakter uniwersalny. Wyrwanie z tego, co swojskie i bezpieczne, jest karkołomne niezależnie od tego, jaka jaskinia jest naszym więzieniem. Może być ona „Matrixem”, „Paradyzją”, „Truman Show”, systemem ideologicznym, religijnym lub politycznym. Jaskinią może być również „wnętrze” VR-owego headsetu, chociaż można je potraktować jako metaforę w obrębie innej metafory. Współczesne odczytanie metafory jaskini generuje także wątpliwości: a co, jeżeli jaskinia nie ma granic? Jeżeli jak matrioszka umieszczona jest w innej jaskini, a tamta w jeszcze innej i tak bez końca? A może gnozeologiczna wędrówka w rzeczywistości ma kształt pętli? Twórcy przenoszą tekst filozoficzny do VR i prezentują doświadczenie wymagające nie tylko wysiłku umysłowego, ale i fizycznego, żeby podkreślić przeżyciowy charakter filozofii.

Czas trwania: 10-15′
Język: polski

Doświadczenie przedstawia zdarzenia z 11 września 2001 roku z unikatowej perspektywy lotników wojskowych, którzy podążyli za porwanymi samolotami pasażerskimi, aby zapobiec tragedii. Ocena dokonana z ich punktu widzenia rzuca nowe światło na doskonale znane obrazy. Ciasny kokpit samolotu kontrastujący z bezkresną przestrzenią Nowego Jorku to idealne środowisko do rekreacji w technice VR. Choć znajdujemy się niemal w centrum wydarzeń, pozostajemy zamknięci w kokpicie, niczym bezsilni obserwatorzy. Jak zachować pełnię koncentracji i decyzyjności, słysząc rozpaczliwe prośby o ratunek i obserwując − bez możliwości udzielenia pomocy − horror scen rozgrywających się w odległości zaledwie kilkuset metrów? Jednak to, co stało się w World Trade Center, nie jest wbrew pozorom, głównym tematem pracy. „Pilot 9/11” to dwudziestominutowa opowieść o wychodzeniu z traumy − tej szerszej, narodowej i tej subiektywnej, osobistej.   

Czas trwania: 20′
Język: polski

Nagrodzony interaktywny film VR w surrealistycznym świecie, w którym wszystko, co istnieje, cały czas spada. W takiej też przestrzeni znajduje się widz. W tym świecie bez ścian, horyzontu, bez odniesienia do góry i dołu, nie ma zawrotów głowy ani strachu. Osorio i Benedito, dwaj starzy bracia, spędzili całe życie w tej niekończącej się, lewitującej przestrzeni. Ale nic nie trwa wiecznie…
Gravity jest pierwszym filmem VR twórców. Doświadczenie odniosło ogromny sukces międzynarodowy, przekraczając najśmielsze oczekiwania autorów. Było zaprezentowane między innymi na festiwalu Tribeca, w Cannes, w Wenecji i na innych prestiżowych festiwalach XR na świecie.

Czas trwania: 15′
Język: angielski

W sercu labiryntu Krety toczy się opowieść o historii nieprawdopodobnego związku między Minotaurem a jego następnym posiłkiem: dziewczyną o imieniu Cora. Współczesna tragedia grecka składająca hołd kolebce współczesnej teorii dramatu, a jednocześnie rzucająca jej wyzwanie. To humorystyczne podejście do mitu sprzed 3000 lat aktualizuje go o tematy istotne w dzisiejszych czasach. Lavrynthos wyróżnia innowacyjny sposób wykorzystania przestrzeni ruchu odbiorcy w całej historii, przekształcając obszar o wymiarach 2×2 m w nieskończony nieeuklidesowy labirynt, w którym i przestrzeń i czas jest w ciągłym ruchu. Lavrynthos zaburza poczucie kierunku, przestrzeni i równowagi, a jego celem jest nawiązanie kontaktu z ludźmi, którzy w ciągu ostatnich kilku lat doświadczyli uczucia zagubienia. 

Czas trwania: 20′
Język: angielski